31 januari 2020 

Wat werkt om radicalisering voorkomen en tegen te gaan? En hoe kunnen we dergelijke programma’s evalueren? Deze vragen vormden het vertrekpunt van het proefschrift ‘Cutting through Complexity. Evaluating Countering Violent Extremism’ dat Amy-Jane Gielen op 31 januari 2020 aan de Universiteit van Amsterdam verdedigde. 

Antiradicalisering is een containerbegrip geworden. Internationaal kennen we antiradicalisering als ‘preventing violent extremism’ (PVE) of ‘countering violent extremism’ (CVE). De essentie van antiradicalisering is om via ‘zachte maatregelen’ radicalisering te voorkomen en tegen te gaan. Het betreft hier nadrukkelijk niet strafrechtelijke maatregelen, maar bijvoorbeeld een cursus weerbaar opvoeden voor ouders, een burgerschapsproject voor scholieren of een coachingstraject voor een geradicaliseerd individu. Al deze activiteiten vallen onder de brede paraplu van antiradicalisering.

Het evalueren van zulk complex brengt allerlei (methodologische) uitdagingen met zich mee. Als gevolg daarvan is het aantal evaluaties van antiradicaliseringsbeleid beperkt. Als gevolg hiervan kunnen geen eenduidige uitspraken gedaan worden over de effectiviteit van antiradicaliseringsbeleid. Bovendien is de vraag ‘wat werkt?’ te simplistisch. Veel relevanter is: wat werkt, voor wie, onder welke omstandigheden op welke wijze? 

De realistische evaluatiemethode (Pawson & Tilley, 1997; Pawson, 2006)) claimt een geschikte evaluatiemethode te zijn voor de complexiteit zoals antiradicalisering. De essentie van de realistische evaluatiemethode is dat relevante contextuele factoren (‘C’) en mechanismen (‘M’) van een interventie bijdragen tot uitkomstpatronen (‘O’), zogenaamde C-M-O configuraties. Daarmee heeft de methode nadrukkelijk aandacht voor complexiteit. De auteurs van de realistische evaluatiemethode betogen dat de vraag ‘wat werkt?’ niet langer centraal zou moeten staan in evaluatieonderzoek naar complexe sociale programma’s en interventies. In plaats daarvan moeten we onze aandacht verleggen naar ‘wat werkt, voor wie, door wie, op welke wijze onder welke omstandigheden?’ 

In het boek Cutting through Complexity. Evaluating Countering Violent Extremism (CVE) wordt de realistische evaluatiemethode doorontwikkeld en toegepast op antiradicaliseringsbeleid. Daarnaast biedt het proefschrift inzicht in relevante contexten en mechanismen voor de preventie van radicalisering die behulpzaam zijn voor beleidsmakers.

Amy-Jane Gielen gebruikt deze inzichten bij het trainen en coachen van professionals in het sociaal en veiligheidsdomein.

Meer informatie

• Het proefschrift Cutting through Complexity. Evaluating Countering Violent Extremism (CVE) kan besteld worden via bol.com of Amsterdam University Press.

Wil je ook weten hoe de inzichten uit evaluatieonderzoek te verweven in je (lokale) beleid? Neem dan contact op met dr Amy-Jane Gielen.